Linux terminal commands

pwd - Энэ command нь танийг аль директорт байгааг харуулана.
Жишээ нь: pwd [enter] дарахад танийг аль директорт байгааг харуулана.

ls –[options] (list) - Идэвхитэй байгаа директорын доторхийг харна.
options:
a уг директорт байгаа бүх файлийг харна.
t уг директорт байгаа хамгийн сүүлд өөрчилсөн файлийг харна.
u уг директорт байгаа файлуудаас хамгийн сүүлд хэзээ харсаныг харуулана.

l file-ийг бүтэн үзүүлэлтээр харна.
Жишээ нь: ls –a [enter] дарна. Ингэхэд shell- дээр тухайн директорт байгаа бүх файл гарна.
drwxy - x-y 3 root root 4096 date hello
d= Файлын хөл ямар төрлийн файл болохыг энэ зааж өгнө.
d – ийн оронд ердийн(-) файл гэсэн үг
L- байвал нийтийн файл
rwx-x –y Хандах эрхийг зааж өгнө.
-x-= home loop -д хандах эрх нь группээр байна.
r -= Хэрэглэгч унших эрхтэй.
w-= Хэрэглэгч өөрчилөлт хийх эрхтэй
x-= Хэрэглэгч файлаа өөрчилөх эрхтэй

Файлд хандах эрхийг өөрчлөх
chmod-=хандах эрхийг өөрчлөнө.
q+w- = бичэх эрхийг нэмэж өгөх
ф-x- = хасах эрхийг өгөх
4096 - = Файлын хэмжээ юм.
date- =Он сар өдөр юм.

cd (cha nge director)
Директор хооронд шилжүүлдэг command.
Жишээ нь: cd .. [enter] дарахад тухайн директорийн Parent директор луу
шилжинэ.Харин cd [enter] дарахад тухайн директорийн Child
директор луу шилжинэ.

dir тухайн хавтсан дахь файл, хавтаснуудын жагсаал харуулна. dir --help тушаалаар нэмэлт option-уудыг харж болно.

mkdir (makedirector) Энэ command нь шинээр folder
үүсгэнэ.
Жишээ нь: mkdir [enter] дарахад тухайн идэвхтэй байгаа
директорт myfolder гэсэн folder үүснэ.

rmdir (removedirector) Энэ command нь folder ycтгадаг.
Жишээ нь: rmdir [enter] дарахад тухайн идэвхтэй байгаа
директорт
myfolder гэсэн folder-ийг устгана.

find Энэ command нь folder болон file –ийг хайна.
Жишээ нь: find conio.h [enter] дарахад тухайн директороос child директороос
хайна.

man Name –д бичигдсэн command-ийн тайлбарыг гаргана.
Жишээ нь: man ls [enter] дарахад ls command-ийн тайлбарыг гаргана.

vi Энэ command нь бөгөөд text file үүсгэн, мөн file нээнэ.
Жишээ нь: vi bat.txt [enter] дарахад тухайн идэвхитэй байгаа директорт
bat.txt нэртэй text файл үүсгэнэ. Энэ editor дотроо олон command-уудтай
бөгөөд ESС +a [enter] дарахад тухайн file дээр ажиллаж болох бөгөөд мөн
ESС+shift+; [enter] дарахад тухайн нээсэн file идэвхигүй болно. Ингэхэд нь
wq [enter] дарахад file-ийг хадгалаад гарна. Харин q [enter] дарахад
хадгалах уу? гэж асууна. q! [enter] дарахад шууд гарна.

gcc -[options] Энэ комманд нь source file-д compile хийнэ.
Options:
o энэ нь binary file үүсгэдэг.
Жишээ нь: gcc –o hello hello.c [enter] дарахад hello.c file-ийн hello гэсэн binary
file үүсгэдэг.

./ комманд нь compile хийсэн file-ийг ажиллуулана.
Жишээ нь: ./hello [enter] дарахад уг hello гэсэн file ажиллана.

who system-д ямар хэрэглэгч хандаж байгааг харуулана.
Жишээ нь: who [enter] дарна.

who am i та өөрийгөө ямар эрхээр орсныг харуулана.
Жишээ нь: who am i [enter] дарна.

where is Уг файлийг хаана байгааг заана.
Жишээ нь: whereis conio.h [enter] дарахад conio.h энэ файлийг хаана байгааг
заана.

adduser Шинэ хэрэглэгч нэмж оруулана.
Жишээ нь: adduser bat [enter] дарахад bat гэсэн хэрэглэгч үүсэнэ.

passwd (password) Хэрэглэгчидэд түлхүүр үг оруулана.
Жишээ нь: passwd bat [enter] дарахад password oруул гэсэн үг гарч ирэх
бөгөөд хоёр удаа оруулаад bat нэртэй хэрэглэгчид password орно.

ln -[options] filename нэртэй file-д link хийнэ.
options:
-s soft link хийнэ. Энэ link нь линклэсэн file-ийн зөвхөн нэрийг авсан
байх бөгөөд доторх мэдээлэл нь нэг байна. Link хийлгүүлсэн file-ийг
устгавал дагаад устана. Харин options-ийг хоосон орхиод бичвэл hard link
болох бөгөөд ялгаа нь Link хийлгүүлсэн file-ийг устгавал дагаж устахгүй.
Жишээ нь: ln –s bat.txt [enter] дарахад тухайн директорт bat.txt гэсэн (өнгө нь өөр) файл үүсэнэ.

rm энэ command нь file –ийг устгана.
Жишээ нь: rm bat.txt [enter] дарахад bat.txt file-ийг устгана.Директор устгах.
Шелл ашиглаж хоосон директор устгахдаа rmdir гэсэн команд ашиглана.
Хэрвээ хоосон биш бол rm –rf команд ашгилна.
Директор хооронд шилжүүлдэг команд
Жишээ нь: cd .. [enter] дарахад тухайн директорийн Parent директор луу
шилжинэ.Харин cd [enter] дарахад тухайн директорийн Child
директор луу шилжинэ.

rmdir Энэ command нь folder ycтгадаг.
Жишээ нь: rmdir [enter] дарахад тухайн идэвхтэй байгаа
директорт myfolder гэсэн folder-ийг устгана.

find Энэ command нь folder болон file –ийг хайна.
Жишээ нь: find conio.h [enter] дарахад тухайн директороос child директороос
хайна.

man Name –д бичигдсэн командын тайлбарыг гаргана.
Жишээ нь: man ls [enter] дарахад ls командын тайлбарыг гаргана.

vi Энэ command нь texteditor бөгөөд текст файл үүсгэн, мөн файл нээнэ.
Жишээ нь: vi bat.txt [enter] дарахад тухайн идэвхтэй байгаа директорт bat.txt
нэртэй text файл үүсгэнэ. Энэ editor дотроо олон command-уудтай бөгөөд
ESC +a [enter] дарахад тухайн file дээр ажиллаж болох бөгөөд мөн ESC
shift+; [enter] дарахад тухайн нээсэн файл идэвхгүй болно. Ингэхэд нь wq
[enter] дарахад file-ийг хадгалаад гарна. Харин q [enter] дарахад хадгалах
уу? гэж асууна. q! [enter] дарахад шууд гарна.

gcc -[options] Энэ command нь source file-д compile хийнэ.
Options: o энэ нь binary file үүсгэдэг.
Жишээ нь: gcc –o hello.c [enter] дарахад hello.c file-ийн hello гэсэн binary file
үүсгэдэг.

passwd Хэрэглэгчидэд түлхүүр үг оруулана.
Жишээ нь: passwd bat [enter] дарахад password oруул гэсэн үг гарч ирэх
бөгөөд хоёр удаа оруулаад bat нэртэй хэрэглэгчид password орно.
cal2 = гэвэл 2-р сарыг харуулна.
cal3 = гэвэл 3-р сарыг харуулна.
cal4 = гэвэл 4-р сарыг харуулна.
cal5 = гэвэл 5-р сарыг харуулна.
cal12 = гэвэл 12-р сарыг харуулна.
2007 = гэвэл 2007 оны сарууд дэлгэцээр хурдан гүйгээд

kill system-д ажиллаж байгаа процессийг зогсооно.
Жишээ нь: kill tcsh [enter] дарахад tcsh shell-ийг зогсооно.